అంతర్ముఖం

మౌనంగా ఉంటూనే మాట్లాడాలని ఉంది!
పొర్లిపడే వెన్నెలతో పోట్లాడాలని ఉంది!
-సినారె

నన్ను చాన్నాళ్ళపాటు వేధించిన ప్రశ్న ఒకటుంది (ప్రశ్న అనే కంటే, ప్రశ్నల సమాహారం అంటే బాగుంటుందనుకుంటా). నా జీవితంలో అత్యంత గడ్డు రోజుల్లో కూడా నా వెంటపడి వేధించిన ప్రశ్నలవి. ఒకసారి వెనక్కితిరిగి చూసుకుంటే, నా జీవితంలో ప్రస్ఫుటంగా కనిపించేవి ఆ ప్రశ్నలే. నా జీవితంలో ప్రతి ముఖ్యమైన ఘట్టంతో ముడిపడి ఉండేవి ఆ ప్రశ్నలే.

అసలు దేవుడున్నాడా? ఉంటే, ఈ ప్రపంచంలో మన పాత్ర ఏమిటి? దేవుడి నుంచి మనమేమి ఆశించాలి? దేవుడే ఉంటే, అతని సృష్టిలో ఇన్ని ద్వందాలెందుకు? కష్టాలెందుకు? మన జీవిత లక్ష్యమేమిటి? (ఈ ప్రశ్నలు చాలమందికి కలిగి ఉండవచ్చు.. వీటిని ప్రస్తావించడం వెనుక నా ఉద్దేశం ఆత్మావలోకనమే తప్ప.... మరేమీ కాదని మనవి)

జీవితంలో కోల్పోవడానికి ఇంకేమీ మిగలనప్పుడు కూడా, నాకు ఆలంబనగా నిలబడ్డవి ఈ ప్రశ్నలే! చిత్రంగా ఉందికదా... నేను ఆ సమయంలో నిరాశా నిస్పృహల్లో పడి కొట్టుకుపోకుండా ఉండడానికి కారణం, ఈ ప్రశ్నలకు సమధానాల కోసం నా ఆరాటమే ముఖ్యకారణమని నా బలమైన విశ్వాసం! మరి ఈ ప్రశ్నలకు నాకు దొరికిన సమాధానాలు సరి అయినవో కాదో నాకు తెలియదు. అసలు దొరికాయని ఖచ్చితంగా కూడా చెప్పలేను. ప్రశ్నిచే మనస్తత్వం ప్రశ్నగా మిగిలిపోకుండా ఉండాలంటే, కొన్ని అవగాహనలు మనసులో స్తిరంగా నాటుకోవాలి.

అసలు దేవుడున్నాడా....? ఈ ప్రశ్న ఎంతోమందిని, ఎన్నోవిధాలుగా తొలచిన ప్రశ్న! అసలు సమాధనముందో లేదో కూడా తెలియని ప్రశ్న! ఇదే ఖచ్చితమైన సమాధానమని చెప్పలేని ప్రశ్న!

భగవంతుడికి ఒక నిర్వచనాన్ని ఆపాదించే ప్రయత్నం చేసే ముందు, మనం ఒక్కసారి మన చుట్టూ ఉన్న అతని సృష్టిని పరికిద్దాం. సమన్వయ లక్షణభరితమైన ఈ ఖగోళమూ, అందులోని సౌరకుటుంబమూ, ఈ భూమీ, దాని మీద ప్రాణులు, నదులూ, పర్వతాలూ, ఋతువులూ, ఎండా, వానా, గాలీ, పగలూ, రాత్రీ, చెట్లూ, పూలూ,పళ్ళూ, ....ఒహ్! సమ్మోహనభరితమైన, సర్వశ్రేష్టమైన ఈ సృష్టిని పరికించడానికి రెండు కళ్ళూ సరిపోతాయా? అబ్బురపరిచే ఈ సృష్టిని ఎన్నివేల మేధస్సులు కలిసి నిర్మించగలవు? వీటన్నిటికీ కారణభూతమైన, అనంతమైన ఆ అదృశ్యశక్తిని, ఎంతో పరిమితమైన మన మేధస్సు నిర్వచించగలదా?

ఎన్నో అద్భుతాలను ప్రోదిచేసుకున్న ఈ సృష్టిని అనుభవించడాం ద్వారా మాత్రమే, ఆ సృష్టికర్త మనకు అవగతమౌతాడు. మన మేధస్సుకున్న పరిమితులను మరచిపోయి, భగవంతుడిని ఒక నిర్వచనంలో బంధించాలని ప్రయత్నిచినప్పుడే, సంక్లిష్టత మొదలౌతుంది. సృష్టియొక్క మహనీయత మనకు అవగతమైన నాడు, సృష్టికర్తను అర్ధం చేసుకునే ప్రయత్నం చేయము.

అయితే, ఇక్కడవచ్చిన చిక్కల్లా, మనము, మన తర్కాన్ని, నమ్మకాలనూ, ఇష్టాలనూ, భక్తినీ ఉపయోగించి ఓ భగవంతుణ్ణి సృష్టించేస్తాం. కొన్ని గుణగణాలను, ఆ భగవంతునికి అంటగట్టేస్తాం. ఇలా, మెల్లగా, మనకు తెలియకుండానే, మనం సృష్టించుకున్న ఆ దేవుణ్ణి నమ్మడం మొదలు పెడతాము. కానీ, అసలైన జ్ఞాని, తనను సృష్టించిన భగవంతుణ్ణి మాత్రమే నమ్ముతాడు. దురదృష్ట వశాత్తూ, మనలో చాలామందిమి మొదటి కోవకే చెందుతాము. మన నమ్మకానికీ, వాస్తవానికీ తేడా వచ్చినప్పుడు, నిరాశకు లోనౌతాము. భగవంతుణ్ణి నిందిస్తాము.

అసలు భగవంతుణ్ణి అర్ధం చేసుకో గలమా? నా దృష్టిలో ఈ సంక్లిష్టతకు మూలకారణం, మనం భగవంతుణ్ణి అర్ధం చేసుకోవాలని ప్రయత్నిచడమే (తెలిసో, తెలియకో). బిడ్డ తన తల్లిని పూర్తిగా నమ్ముతుంది. ఎప్పుడూ ముద్దు చేసే అమ్మ, అప్పుడప్పుడూ తన చిన్నారిని దండిస్తుంది కూడా. మన్ను తిన్నందుకు కొట్టినా కూడా, అమ్మను పట్టుకుని ఏడుస్తుందే తప్ప, అమ్మను అర్ధం చేసుకోవాలని ప్రయత్నిచదు. అమ్మ మీది విశ్వాసం, అమ్మ ప్రవర్తనలోని ఈ ద్వందాలను (ప్రేమ, దండన) పూర్తిగా అంగీకరించేలా చేస్తుంది. అందుకే పాపాయి లోకంలో ఎల్లలెరుగని ఆనందాలు!

ఉదాహరణకు, ఆటపాటల్లో మునిగి ఉన్న పాపాయిని, తిండికి సమయమయ్యిందని అమ్మ బలవంతంగా తీసుకెళుతుంది. పాపాయికి సంబంధించినంతవరకు, అమ్మ అలా తీసుకెళడం ఒక వైపరీత్యమే. కానీ, పాపాయికి ఎప్పుడు ఏమి కావాలో అమ్మకంటే బాగా ఎవరికి తెలుస్తుంది... అమ్మ మీద విశ్వాసం మాత్రమే ఉన్న పాపాయి, తనకు కోపమొచ్చినా కూడా, అమ్మను గట్టిగా పట్టుకుని ఏడుస్తుందే కానీ, అమ్మకు దూరంగా జరగదు. కాస్సేపటికి మరచిపోతుంది. అలాగే, భగవంతుడు తనకు ఆశాభంగం కలిగించినట్లు పైకి కనిపించినా, ఆయన ఎరుక గలిగిన వాడు,ఆయనపై విశ్వాసాన్ని చెదరనివ్వడు.

ఇంకో ఉదాహరణ. హటాత్తుగా ఒక పిల్లిని చూసి పాపాయి భయపడుతుంది. వెంటనే, ఏడుస్తూ అమ్మ కోసం లోపలికి పరుగెడుతుంది. అమ్మ కనపడగానే, అమ్మ చేతుల్లో వాలగానే ఒక్క సారిగా తన భయాన్ని మరచిపోయి, ధైర్యంగా వెనక్కి తిరిగి చూస్తుంది! భయానికి ఒకేఒక్క విరుగుడు విశ్వాసం! అదే విధంగా, భగవంతుడి ప్రేమపై, అచంచలమైన విశ్వాసమే మన జీవితంలోని కష్టాలన్నిటికీ విరుగుడు.

కానీ, చిత్రమేమిటంటే, ఇలా ప్రోది చేసుకున్న విశ్వాసమంతా, అప్పుడప్పుడూ బాధలూ, కష్టాలవల్ల కలిగే రంధ్రాల్లోంచి జారిపోతుంది. మళ్ళీ కరువు మొదలౌతుంది. మళ్ళీ వెదుకులాట ప్రారంభం. ఎప్పుడో ఒకసారి ఎదురయ్యే అనుభవం వల్ల మళ్ళీ నమ్మకం స్థిరపడిందని ఊహించుకొంటాం. అరర్రే.... ఇప్పటివరకూ భగవంతుడి ప్రేమను సంశయించామేనని బాధ పడతాం. కానీ, ఇంతలోనే మళ్ళీ సమస్యల సుడిగుండాలు... కష్టాలూ, కన్నీళ్ళూ,నిష్ఠూరాలూ... అనుమానపు సింహం మళ్ళీ జూలు విదిలిస్తుంది. దేవుడు నిజంగా ఉన్నాడా అన్న ప్రశ్న మళ్ళీ ఉదయిస్తుంది. ఎందుకైనా మంచిది అన్న తలంపుతో, ఏమౌతుందో అన్న భయంతో, దేవుడిపై నమ్మకాన్ని వీడలేక, తిరిగి విశ్వాసాన్ని కూడదీసుకోలేక.....ఊగిసలాడుతూ, జీవితాన్ని గడిపేస్తాము!

గర్భం నుంచి సమాధి దాకా ఉన్న సన్నటి ఇరుకైన దారే జీవితం. ఈ ద్వందాల నడుమ నిరంతర ఊగిసలాటే జీవితం.

మరైతే మన జీవిత లక్ష్యమేమిటి? అనంద్ (హిందీ సినిమా) చూసిన వాళ్ళకు గుర్తు ఉండేవుంటుంది....చివర్లో రాజేష్ ఖన్నా డైలాగు...... "హం సబ్ ఊపర్ వాలే కె హాత్ మే బాంధే హువే కట్పుత్లియా హై..."

చాన్నాళ్ళక్రితం, నాకూ, నా ప్రియమిత్రుడికి చిన్న సంవాదం జరిగింది. "దేవుడనేవాడు ఒక రిఫరీ లాంటివాడు. మనల్ని పైనుంచి గమనిస్తూ ఉంటాడు. ఏ మార్గంలో వెళ్ళాలీ అనేది మనమే నిర్ణయించుకోవాలీ...." ఇదీ మా వాడి వాదన.

మనిషికి నిజంగా తన చేతలపై, మాటలపై, చేసే పనులపై, అలోచనలపై....ఇంకా ఖచ్చితంగా చెప్పాలంటే, తను చేసే ఏ పనిపైనైనా నియంత్రణ ఉందా? నా ఉద్దేశంలో, సృష్టినీ, సృష్టికర్తనూ వేరుగా చూడడంవల్ల మాత్రమే, ఈ ప్రశ్న, కలుగుతుందనుకుంటాను. మనమే ఆయన ఇచ్ఛామాత్రము చేత సృష్టింపబడినప్పుడు, మన చేతలు మాత్రం మన ఇచ్ఛ ఎలా అవుతాయి? ఇవే మాటల్ని ఓ సినీ కవి(వేటూరి?) చాలా సరళమైన మాటల్లో చెప్పారు......

"నరుడి బ్రతుకు నటన..
ఈశ్వరుడి తలపు ఘటన....
ఈ రెంటి నట్టనడుమ,
నీకెందుకింత తపన...."

మరైతే జీవించడం ఎందుకు? జీవిత లక్ష్యం ఏమిటి? ఓ మహానుభవుడన్నట్లు, "ఏదో సాధించడం కాదు జీవిత లక్ష్యం, నువ్వే భగవంతుడు సాధించిన దానికి తార్కాణం".

"అంతా ముందే నిర్ణయిచబడింది" అన్న వాదనను విశ్వసించాలీ అంటే, ముందుగా ఈ మూడు సూత్రాలూ వంటబట్టాలి....

1. సమస్తమూ ఆయనే.
2. సమస్తమూ ఆయనే చేస్తాడు.
3. సమస్తమూ ఆయన మన మంచికోసమే చేస్తాడు.

మరి దీన్నెలా నమ్మడమూ అంటే, అంతా ఆయనే చేస్తాడు కనుక, మనం నమ్మడమూ నమ్మకపోవడమూ... అంతా ఆయన పనే. ఇంకోలా చెప్పాలంటే, ఇది వాస్తవం కనుక, మనం ఒప్పుకోవడమూ, ఒప్పుకోకపోవడమూ అన్నది అర్ధరహితము.

అన్వేషణ

ప్రభూ!

అమ్మ ఒడిలోని చిన్నారిలా
జోకొట్టి, నన్ను నిదురపుచ్చి,
రంగురంగుల స్వప్నాలను
నా ముందావిష్కరించి,
సడి చేయకుండా నానుంచి
దూరమౌతావు......

నా స్వప్నలోకంలో విహరిస్తూ,
నన్ను ముంచెత్తుతున్న నీ
ప్రేమామృత ధారను గుర్తించలేని అశక్తుణ్ణి.

ఇంతలో ఓ దుస్స్వప్నం,
ఉలిక్కిపడి నిద్దుర లేచి చూద్దును కదా...
నువ్వు నాచెంత లేవు.

నా వెదకులాట మళ్ళీ మొదలు,
నీళ్ళు నిండిన కళ్ళతో
దూరమైన నీకోసం
మళ్ళీ నా అన్వేషణ మొదలు..

నన్ను నీ దరికి చేర్చే ఈ దుస్స్వప్నాలకు
ఎలా తెలుపను నా కృతజ్ఞతలు?

(Sri Ram గారి 'Smiling Tears' లోని ఓ కవితకు స్వేచ్చానువాదం.. )